Yangın Tatbikatı Nasıl Yapılır?
Gündelik hayatın içerisinde okulda, iş yerinde, alışveriş merkezlerinde, evde vb. yerlerde doğabilecek yangın tehlikesi her zaman için mevcuttur. Bu sebeple bulunduğunuz yerlerde yangın tedbirlerinin alınması ve bu tedbirlerin kullanmaya müsait, ulaşılabilir ve pratik bir yerde olması gerekmektedir. Bu sayede herhangi bir yangın anında, yangın çok daha hızlı bir şekilde söndürülebilir ya da itfaiye ekipleri gelene kadar daha yavaş yayılması sağlanabilir. Bununla beraber pek çok şekilde katılabileceğiniz yangın tatbikatı eğitimi bulunmaktadır. Yangın eğitimleri, kişileri olası yangılar önlemesi, yangın anında doğru bir şekilde hareket etmesi ve söndürme-kurtarma becerilerini kazandırmayı amaçlamaktadır. Yangın eğitimi almak için herhangi bir yaş sınırı veya eğitim derecesine sahip olmak gibi koşullar bulunmamaktadır. Eğitim genel olarak 1 gün sürmektedir. Eğitime katıldığınızda, katılım sertifikası alırsınız. Bu sertifikayı almak için herhangi bir ölçme ve değerlendirme sınavı uygulanmamaktadır.
Yangın Tatbikatı Senaryosu
Yangın tatbikatı senaryosu, binanın yapımı sırasında planlanan ve faaliyet gösterdiği aşamada çıkabilecek tüm yangınlarda;
- Yapı içerisinde bulunan herkesin en az hasarla yapı dışına tahliye edilebilmelerini,
- Binanın yangını maddi olarak minimum zarar ile atlatabilmesini,
- Çevreye zarar verilmemesini,
- Binaya gelecek itfaiye ekibinin bina içinde kolay çalışmasını sağlayacak kanallar ve olanaklar yaratılması,
- Yangın sonrası binanın hızlı bir şekilde yeniden kullanılabilir hale gelmesini sağlayacak ayrıca insan müdahalesini gerektirmeyecek tüm sistemlerin ortak koordinasyon planıdır.
Senaryo planlaması; mimari yangın zonlaması, kaçış/tahliye yollarının planlanması, mekanik ve elektrik projelendirmesi, yangın algılama ve ihbar sistemi projelendirmesi, binanın işletme plan şemasının çıkartılması üzerine çıkarılan bir çalışmadır. Bir yangın tatbikatı sırasında dikkatli olunması gereken bazı önemli noktalar vardır. Öncelikle çalışanların ve acil durum ekiplerinin bilincini ve bilgisini geliştirmek için tatbikatın amacı belirlenmelidir. Belirlenen amaç doğrultusunda tatbikatın ne kadar sürmesi gerektiği, kişilerin davranışları, tahliye için çıkış rotalarının kullanışlılığı, alarm ve ihbar sistemlerinin kontrolü gibi unsurlar değerlendirilmeli ve iyileştirilmelidir. Bir tatbikat senaryosu hazırlanmalı ve senaryonun amaçlarına yönelik incelemeler yapılmalıdır. Tatbikat senaryosu gerçekçi ve detaylı olmalıdır. Gerçek bir yangın sırasında oluşabilecek karmaşa ve panik ortamı yaratılması, çok daha etkili bir tatbikata olanak tanır. Tatbikatlar, planlı veya plansız, maşa başı veya uygulamalı olarak farklı şekillerde yapılmaktadır. Bir yapı içerisinde yapılan ilk tatbikatların planlı bir şekilde yapılması, yapı içerisinde bulunan kişilerin sağlığı açısından daha sağlıklı bir seçim olacaktır. Plansız tatbikatların yapılması yapı içerisinde yangın anındaki eksikliklerin ve kişilerin bilincini değerlendirebilmek adına daha fazla bilgi verecektir.
Yangın Tatbikatı Anında Nasıl Davranılmalıdır?
Yangın tatbikatı, herhangi bir yangın anında, yangının çıktığı binada ya da evde nasıl hareket edilmesi gerektiğine bir ön simülasyondur. Önceden yapılmış bir yangın tatbikatı, gerçek bir yangınla karşılaşmanız durumunda, hayatınızı korumak adına önemli bir tedbirdir. Peki Yangın tatbikatı nasıl yapılır? Şu şekilde sıralanabilir;
- Öncelikle sakin olmalısınız. Yangın alarmını duyduğunuzda panik yapmamanız gerekmektedir. Talimatı duyabilmeniz için sessiz kalmanız önemlidir. Yangın tatbikatının yalnızca başında değil, bitimine kadar sessizliğinizi ve sakinliğinizi korumalısınız.
- Alarma gerçek bir yangınmış gibi tepki vermelisiniz. Yangın alarmının sadece pratik amaçlı olduğunu düşünmek, tatbikatı amacından saptıracaktır. Doğru prosedürü uygulayabilmek için tatbikatı özenli bir şekilde uygulamalısınız, böylece bir yangın olduğunda sakinliğinizi koruyabilirsiniz.
- Tatbikat başladığında, o anda yaptığınız her işi bırakmalısınız. Herhangi bir belge imzalatmamalı veya telefon cevaplamamalısınız.
- Bulunduğunuz odadan en yakın çıkışa doğru gitmelisiniz. Odadan çıkmak için sıraya girmeli ve koşmamalısınız. Mümkünse, yangın tatbikatı yapılmadan önce tahliye esnasında binadan çıkabileceğiniz en yakın yangın çıkışı öğrenmenizde fayda vardır. Aşina ya dayabancı olduğunuz bir binadayken çıkış yolunuzu kontrol etmek çok daha hızlı ve pratik olmanızı sağlayacaktır.
- Bir odadaki son kişiyseniz, kapıyı arkanızdan kapatmalısınız. Ancak kilitlenmediğinden emin olmalısınız. Kapıyı kapatmanız, yangının yavaşlamasına yardımcı olur çünkü odaya giren oksijen miktarını azaltmış olursunuz. Ayrıca yangından kaynaklanan dumanınöteki odalara sızmasını da aynı şekilde engelleyebilirsiniz.
Tatbikat Raporu
Yangın tatbikatı sonrasında, tatbikatı yapan kurum veya işletme yönetimi, en çok 48 saat içerisinde yangın tatbikatını değerlendirmelidir. Değerlendirme esnasında, tatbikatta görev almış gözlemciler ve ekipler değerlendirmeye katkıda bulunmalıdır. Yönetim ve yardımcı ekiple yapılan değerlendirme sonuçları bir rapor haline getirilmelidir. Yangın tatbikat raporu aşağıda belirtilen konuları içermelidir;
- Tatbikat hedefi
- Tarih ve saat
- Tatbikat çeşidi ve yapısı
- Tatbikat planı ve senaryosu
- Tatbikatta görülen yanlışlar ve yetersizlikler
- Tatbikata katılan kişilerinyükümlülükleri
- Tatbikat zaman planlaması
- Tatbikat resimleri
- Yanlışlar ve yetersizlikler için hareket adımları
- Tatbikatın başarılı olma oranı
- Sonuç
Yangın tatbikatı raporunun hazırlanmasının ardından, raporda tespit edilen eksiklikler dikkate alınarak, ekipman ihtiyaçları, acil durum ekipleri ve sayıları, toplanma noktaları, kurtarma ekipmanları, müdahale yöntemleri gibi konular yangın planına entegre edilerekyenilenmeli ve tatbikata dahil olan herkesle paylaşılmalıdır. Yangının vereceği hasar, işletmelerin mali olarak darbe almasına ve yok olmasına sebep olabilir. Daha da önemlisi hem birçok can kaybına hem de yaralanmalara yol açabilir. Bu gibi kayıplar vermemek adına yapılan yangın tatbikatları büyük önem taşımaktadır. Doğru bir şekilde planlanarak ve detaylandırılarak uygulanan yangın tatbikatı, gerçek bir yangın esnasında hasarı çok daha aza indirecek ve yangının hızlı bir şekilde kontrol altına alınmasında önemli bir rol oynamaktadır.